Talata II Paka

• Asa 4, 32-37
• Sal 92
• Md Joany 3, 7-15

Ny Vakiteny voalohany moa dia ny famintinana faharoa mikasika ny fiainan’ny Kristianina (Asa 2, 42-47 ny voalohany, dia Asa 5, 11-16 ny fahatelo). Niray fo sy fanahy avokoa ny mpino rehetra. Ny finoana no mampiombona, hoy Md Fulgence de Ruspe, ary tsy fiombonana am-bava fa amin’ny fiainana manontolo: tsy nisy nilaza ny fananany hoe azy fa niombonana avokoa ny zavatra rehetra. Fahasoavan-dehibe izany. I Josefa izay atao hoe Barnabe, zanaky ny fanalana alahelo koa dia nametraka ny vidin’ny taniny teo an-tongotry ny Apôstôly. Barnabe moa raha adika ara-bakiteny dia zanaky ny faminaniana no dikany (נָבִיא nabiy’ mpaminany, nabà), saingy adikan’i Lioka ho zanaky ny παράκλησις (paraklesis), teny fankaherezana, fanalana alahelo avy any ambony, avy amin’ilay “paracleto”, ny Fanahy Masina, izay manambara ny fahatanterahan’ny Tenin’Andriamanitra izay “lalina, marina sy tsy mivoana” (Salamo 92). Tsy mahagaga raha nantsoin’i Jesoa hoe Bar-Jona, zanaky ny voromailala, i Piera (Jo 21, 15), hoy Md Bede le Venerable, satria izay mahafoy ny zavatry ny tany no afaka hahazo ny fanalana alahelo amin’ny zavatry ny lanitra, ary izay manaiky hoentanin’ny Fanahy Masina ihany no afaka hitory ny fanalana alahelo, vokatry ny fanantenana, izany hoe ny fahitana ny zava-misy araka ny hevitr’Andriamanitra.

Ahoana anefa no hahafahana manala alahelo an’izay tsy hary nalahelo, tsy ary nahafoy, tsy mahafoy satria tsy te hino fa izay mahafoy dia hahazo zato heny? Ambaran’ny Salamo setriny fa tsy mivena fa tsara orina ny teny voalazan’Andriamanitra.

Eto amintsika, na ny anjara litorjia aza mampiady (mpamaky teny, mpanadio sy mpandamina sns), na ny zavatra faran’izay tokony hampiombona aza mbola manasaraka, ary ny an’ny sasany aza, toa heverina ho toy ny “ody” ny fivavahana ka ampivadiana amin’ny fomba amam-panao mahazatra, ka hanafangaroana ny fanompoan-tsampy sy ny finoana ka hihevitra hoe tsy hahavonjy ve izay andriamanitra mahery kokoa.

Mandinika ny momba an’i Barnabe, Levita avy any Sipra aho, dia mahatsiaro fa ny Levita raha ny marina dia tsy mba manana zara lova, tsy manana tany amidy. Vavak’izy ireo ny alina ny salamo 15, hiventesany fa YHWH no hany zara lova (מָנָה manah) ho azy ireo (Sal 15, 5). Ny fivarotana ny tany, araka izany ho an’i Barnabe, dia fidirana ao amin’ny hasambaran’ny Evanjely, fidirana ho “mahantra” (μακάριος makarios, béni de Dieu) araka ny Evanjely, ka tsy ho azon’ny fakam-panahin’ny fitahirizana ny harena ho zavatra azo ianteherana: “Andriamanitra irery ihany no azo hifefena (חָסַה Hacah, hihafenana mba hiarovan-tena), Izy irery ihany no tena fananana (טוֹב tob, Izy no soafanaperana)” (Sal 15, 1-2), izany hoe tsy misy soa mihoatra noho Andriamanitra. 

Amin’ny Evanjely dia mbola averin’i Joany ihany ny maha-zava-dehibe ny Eglizy, endrika sitrak’Andriamanitra hisehoan’ny maha-Iray ny Ray sy ny Zanaka, atambatry ny Fanahy. “Izay fantatray no lazainay, ary izay hitanay no ambaranay”. “Izahay” izay arafitr’ireo izay manaiky ateraka indray tamin’ny Rano sy ny Fanahy. Fa inona no fantatr’izy ireo ary inona koa no hitany?

Ny Evanjely moa manohy ny fampianaran’i Joany mikasika an’i Jesoa, tena Andriamanitra fa tena olombelona koa. Tsy afaka ny hahazo ny zavatry ny lanitra isika raha tsy mifandray Aminy, miray aina Aminy, miara-maty Aminy mba hiara-belona Aminy koa. Izy irery ihany no “nidina avy any an-danitra”, ka afaka manoro antsika ny lalana. Ny finoana entina mijery Azy nahantona tamin’ny hazo dia midika fanarahan-dia Azy. Ny Fanahy nomeny tamin’Izy nolefonina no manome antsika izany fanalana alahelo izany (Jo 19, 30).

Hijery izay nolefonina izy! (Jo 19, 37).

Teo amin’Israely dia fahotana lehibe ny fanompoan-tsampy sy ny fanaovana sarin’andriamani-tsy miteny hotompoina. Tsy sasatry ny mandika lalàna anefa ny vahoaka “mafy hatoka” (Eks 32, 9). Rahefa nanao sarivongana miendrika zanak’omby ho an’ny vahoaka nimenomenona i Aharôna, izay noheverin’ny Israelita fa tahaka ny andriamanitra Ptah (sarin’ombalahy, Bareà) tao Memphis ihany, mitovy amin’ YHWH ka hamaly izay nanaraka ny didiny amin’ny fahasoavana sy ny fahavokaran’ny tany ary hanafay kosa ny mpanota. Nandritra an’i Moizy nivavaka tamin’YHWH tany an-tendrombohitra no nanefen’izy ireo an’izany (Eks 32, 1-6). Fa nitalaho ho an’ny vahoaka i Moizy mba tsy hanafaizan’ny Tompo azy ireo. (Eksaody 32, 7-14). Tsy azo adinoina fa mbola nanjavozavo tao amin’ireo vahoaka ireo ny endrik’Ilay Andriamanitra “Ray”, nasehon’i Jesoa antsika.

Tsara hotsarovana ny tonom-bavaka nataon’i Moizy mba hangatahana fifonana ho an’ny vahoaka: tsy fialan-tsiny amin’izay ota be vava nataon’izy ireo fa fitanisana kosa ny fitiavana mandrakizay nasehon’ilay nampanantena ny fahasambarana ho an’ny vahoakany. Izany no atao hoe mivavaka: mampetraka ny fitokisana eo am-pelatanan’ilay Tia tsy misy tambiny, ilay tonga hitsara mba hanavotra fa tsy hamono (Evanjely rahampitso).

Na i Moizy aza anefa mba nanao sary hivavahana ihany koa (Fanisana 21), inona no mahasamihafa ny sariomby sy ny bibilava varahina? Nampahatsiahiviko tamin’ny fetin’ny nanadratana ny hazofijaliana fa i Ezekiasa, mpanjaka nanao izay mahitsy teo imason’YHWH dia nanamontsana ny bibilava varahina nataon’i Moizy satria fanompoan-tsampy ho an’ny zanak’Israely izany (2 Mpanjaka 18, 4), heverin’ny olona fa sazy avy amin’Andriamanitra ny vokatry ny hadalany sy ny fahotany; indraindray koa ny andraikitra tsy vitany na tsy tiany hatao dia heveriny hovahan’Andriamanitra amin’ny fahagagana vokatry ny fikasihana na ny fiambozonana zava-masina na vokatry ny vavaka piliavava; indraindray koa adino fa ny zava-masina dia famantarana ihany: tsy ny zavatra hitan’ny masony fa ilay Andriamanitra mpamonjy ny olona no nahasitrana ireo nibanjina ny bibilavan’i Moizy, hoy ny Bokin’ny fahendrena (Fah 16, 7), manome ny fanazavana ny amin’ny maha-samihafa ny bibilava varahina sy ny sarin-tsampy rehetra.

Izany no tokony havalintsika izay milaza fa manompo sampy isika amin’ny sary sy sarivongana mameno fiangonana: tsy ny zavatra hitan’ny masony fa ilay Andriamanitra mpamonjy ny olona no nahasitrana ireo nibanjina ny ireny sary mitory ny asan’Andriamanitra ao amin’ny olomasiny ireny. I Jesoa nofantsihana tamin’ny Hazofijaliana no famantarana lehibe indrindra nomen’Andriamanitra antsika, ka amin’ny fibanjinana Azy no hidirantsika amin’ny fiainana mandrakizay (izay lazain’i Joany fa ny Fahalalàna an’Andriamanitra Jo 17, 3) raha hinoantsika fa Izy no hafenoan’ny fanambarana ny Ray (revelation): Andriamanitra manaiky ho faty, toy izay hamaly faty. Izay mino (πιστεύω pisteuo) Azy, izany hoe izay mametraka ny fitokisany rehetra Aminy no hanana ny fiainana mandrakizay, hanandrana ny fiainam-pahasambarana ao amin’Andriamanitra, tsy aorian’ny fahafatesana (satria tsy ho faty intsony, evanjely amin’ny herinandro manontolo) fa dieny izao “anio” izao.

Anjarantsika ary ny mandray an-tanana ny fiainantsika, sao sanatria mbola fitadiavana ny haren’izao tontolo izao no mameno ny faniriantsika, ka mazava loatra fa ny fahazoana izany harena izany no ho fanalana alahelo avy eo. Raha fitadiavana ny Fanjakan’ny Lanitra kosa no imatimatesantsika dia ny harena avy amin’ilay Fanahy, tsy hita maso na renin’ny sofina fa miasa eo anivon’ny Eglizy no ho fanalana alahelo omeny, satria ny Fiainana Mandrakizay, ny tsy fahafatesana mandrakizay no valisoan’ny finoana.

Mila mandinika araka izany hoe aiza no hahazoana fanalana alahelo, ka hahaizantsika mizara ny haren’ny tany, hampanan-karena ny hafa sy hahazoana ny hafalian’i Barnabe, nahafoy ny taniny mba handovany ny harena tokana, dia Izy Tompo (Sal 15).